Czym skutkuje niedobór snu, czym skutkuje jego nadmiar?

Krótkotrwały niedobór snu

Oczywiście, podstawowym objawem niedoboru snu (lub zakłóceń jego ciągłości) jest senność. Niedostatek (deprywacja) snu przejawia się u człowieka również poprzez:

• obniżenie standardowej dla danego osobnika sprawności umysłowej (czyli obniżona umiejętność skoncentrowania uwagi),
• zmniejszenie motywacji do działania oraz mniejsze zainteresowanie otoczeniem,
• obniżenie nastroju i nieprzyjemne uczucia,
• zaburzenie osądu (niewłaściwe decyzje i liczne błędy),
• wydłużenie czasu reakcji,
• większą drażliwość, większą agresywność; depresję, stres, zaburzenia pamięci (zarówno krótkotrwałej, jak i długotrwałej), itd.

Wykazano również, że przy niedoborze snu równym jednej całej nieprzespanej nocy, całkowite wyczerpania fizyczne nadchodzi w czasie krótszym o około 11%, a czas reakcji wydłuża się (stanowi dwukrotność normalnego czasu reakcji). Zdaniem naukowców, 17 godzin bez snu ma porównywalny wpływ na spadek wydajności, jak poziom alkoholu we krwi równy 0,5 promila (2 kieliszki wina). Z obserwacji naukowych wynika (obserwowano ludzi, którzy dobrowolnie zdecydowali się na długotrwałą deprywację snu), że brak snu trwający dłużej niż 3 - 4 dni nasila wszystkie wymienione wyżej objawy, a dodatkowo pojawiają się poczucie zagrożenia, zaburzenia orientacji, mowy, zaburzenia koordynacji sensomotorycznej (np. drżenie rąk), zmiany percepcyjne (np. zaburzenia widzenia przestrzennego, ostrości widzenia, halucynacje, paranoja), utrata zdolności do logicznego myślenia oraz wiele innych.

Chroniczny niedobór snu

W przypadku chronicznego niedoboru snu, mogą - oprócz wszystkich wyżej wymienionych – pojawić się również takie problemy, jak: osłabienie odporności organizmu, regularne bóle głowy, a u dzieci - zaburzenia wzrostu. Naukowcy przypuszczają też, że deprywacja snu może zwiększać ryzyko otyłości, ponieważ obniża się poziom wydzielanych hormonów regulujących apetyt, co prowadzi do przyrostu masy ciała. Badania wykazały, że pozbawienie snu na 1 – 2 dni, powoduje zmniejszenie produkcji leukocytów, a tym samym: zmniejszenie odporności organizmu na choroby zakaźne, takie jak grypa lub przeziębienie. Zauważono również, że rekonwalescenci (osoby wracające do pełni sił po przebytej chorobie lub operacji) mają większe zapotrzebowanie na głęboki sen. Wynika z tego, że system odpornościowy oraz sen – mocno na siebie nawzajem wpływają.

Według dr Tomáša Procházki - naczelnego lekarza laboratorium snu oddziału neurologii praskiego szpitala Na Homolce - udowodniono, że „osoby, które śpią mniej niż 6,5 godziny na dobę, mają wyższą śmiertelność”. Sen, który trwa 5 godzin (lub mniej), 2-3 krotnie zwiększa ryzyko wystąpienia incydentu sercowo-naczyniowego.

Nadmiar snu

Nadmiar snu też nie służy. U dorosłych, a zwłaszcza u osób starszych, również przy śnie trwającym dłużej niż 7,4 godziny dziennie zwiększa się śmiertelność; natomiast dorosłym, którzy śpią ponad 9 godzin dziennie – grozi większe ryzyko wystąpienia zawału mięśnia sercowego. Co więcej, przypuszcza się, że zbyt długi sen, lub chodzenie spać o nieregularnych porach, może powodować objawy podobne do tych, które występują przy niedoborze snu (zwłaszcza: drażliwość i problemy z koncentracją uwagi).